مرکاپتان زدایی

مرکاپتان زدایی

مرکاپتان ها نوعی از سولفیدهای آلی هستند که بطور گسترده ای در محصولات نفتی وجود دارند و اغلب موجب افت
کیفیت محصول نهایی آنها می شوند. به همین خاطر حذف ترکیبات سولفوره از هیدروکربن های نفتی که در صنایع نفت
و گاز به عملیات شیرین سازی مشهور است، به ضرورتی اجتناب ناپذیر تبدیل شده است . بنابراین فرآیندهای
به منظور جداسازی ترکیبات حاوی سولفور (هیدروژن سولفید DMD/DMC شیرین سازی چون فرآیندهای مراکس و
و مرکاپتان های سبک) با استفاده از عملیات شستشو با محلول سدیم هیدروکسید، کاتالیست آلی – فلزی و تزریق
اکسیژن طراحی شده اند. در این فرآیندها مرکاپتان ها به دی سولفیدها تبدیل می شوند. کاتالیست مورد استفاده در این
فرآیندها، ترکیبات آلی- فلزی تحت عنوان فلز- فتالوسیانین ها می باشد .
روش های مرکاپتان زدایی
DMD 1
DMC 2
Merox 3 روش مراکس
۴٫ روش جذب سطحی
مرکاپتان زدایی از محصولات پالایشی) با تکنولوژی DMD / DMC 
(Midddle و مرکاپتانهای موجود در محصولات میان تقطیر CS2 , D2S , COS با استفاده از این فرایند می توان
و همچنین نفت خام و میعانات گازی را حذف نمود. این تکنولوژی با توجه LPG از قبیل نفتا، بنزین و distillate)
به میزان و نوع مرکاپتانهای موجود در خوراک دارای انواع متفاوتی است. بنابراین، با توجه به کاهش گوگرد و مرکاپتان
در ترکیب محصولات نفتی و نفت خام و میعانات گازی مورد نیاز در بازارهای داخلی (جهت مصرف) و بازارهای خارجی
(جهت صادرات) این چنین فرایندهایی را در صنعت نفت و صنایع مرتبط اجتناب ناپذیر می نماید. این فرایند شامل مراحل
زیر است :
۱-مرکاپتانهای سبکCS2 , D2S , COS  استخراج موجود در خوراک یک برج ، شستشوی اولیه شده و توسط محلول کاستیک از CS2 , D2S , COS جدا میشوند، در این مرحله
با استفاده از محلول کاستیک (Extractor) خوراک جدا می شوند و مرکاپتانهای سبک نیز در یک برج استخراج
جداسازی می شوند.
۲_ اکسیداسیون مرکاپتانهای سنگین
مرکاپتانهای سنگین موجود در خوراک توسط کاستیک جداسازی نمی شوند، ولی به راحتی اکسید شده و به دی سولفید
تبدیل می شوند. بنابراین خوراک حاوی مرکاپتانهای سنگین پس از مرحله استخراج، وارد یک راکتور اکسیداسیون
شده و در این راکتور، مرکاپتانهای سنگین خوراک، با وجود هوای غنی از (Demercaptanization Reactor)
به دی سولفید تبدیل می شوند. ، IVKAZ اکسیژن (هوای ۶۰ درصد وزنی اکسیژن) و محلول کاستیک و کاتالیست
دی سولفید تولیدی در این مرحله، بدون خاصیت خورندگی یا بوی بد در خوراک باقی می ماند.
کاستیک مصرفی در مرحله استخراج (Regeneration) 3 – بازیابی
در حضور هوا Regeneration در این فرایند، کاستیک مصرفی در مرحله استخراج مرکاپتانهای سبک نیز در مرحله
اکسید شده و مرکاپتانهای موجود در کاستیک به دی سولفید تبدیل و از محلول IVKAZ و محلول کاتالیست
کاستیک جدا می شود. کاستیک بازیابی شده در این مرحله از استخراج مرکاپتانها بازگردانده می شود . در گذشته، نیاز به
فرانسه برآورده می شد. در IFP آمریکا و UOP چنین واحدهایی تنها از طریق تکنولوژی های متعلق به شرکت های
به عنوان روشی مناسب برای شیرین سازی، برشهای نفتی توسعه یافته است . در این DMD سال های اخیر روش
۱-۲ ) طی واکنش زیر از wt%) از طریق شست وشو با محلول هیدروکسید رقیق (H2S) فرایند سولفید هیدورژن
برش نفتی جدا می شوند.

از (IVKAZ) 8-10 ) تحت کاتالیست wt%) با استفاده از محلول کاستیک  ترکیبات سبک مرکاپتان 
سیستم جدا می گردند .

 در مورد هیدروکربنهای نسبتاً سنگین مانند نفتای سنگین حاوی مرکاپتان های سنگین ۴C
 باید گفت که بر مبنای(UVKO)  با اکسایش مرکاپتانهای سنگین تحت کاتالیست به دی سولفید تبدیل می شوند . 

فرآیند مراکس
با (C1 – C شستشوی اولیه برش نفتی با استفاده از سود دو درصد انجام می شود ، استخراج مرکاپتان سبک ( ۲
استفاده از محلول سود ۲۰ % به همراه کاتالیست محلول در سود در برج استخراج صورت می گیرد. از اکسیداسیون
کاتالیستی مرکاپتان های سنگین در مجاورت کاتالیست مایع و اکسیژن دی اکسید سولفید ایجاد میشود. احیای
کاتالیستی محلول سود و عملیات مرکاپتان زدائی از جریانات گازی امری ضروری است چرا که ادامه بهره برداری از
مخازن نفتی و میادین نفت خام ترش در آینده ای نه چندان دور منجر به افزایش ترکیبات گوگردی در نفت خام خواهد
شد .
اتحادیه صادرکنندگان فراورده های نفت، گاز و
پتروشیمی ایران
 مقاله — پژوهش
۱۳۹۴/۰۶/ پریسا جمشیدی